Evliliğe İlk Adım: Evlilik Görüşmesi ve İncelikleri -1

Geçen ay evliliğin hükümleri ve hikmetlerinden bahsetmiştik. Bu ay da evliliğin ilk adımı olan ‘tarafların görüşmesi’ konusunu ele alacağız.

EVLİLİK GÖRÜŞMESİ NEDİR? İSLAM’DA YERİ NEDİR?

Evlilik görüşmesi, evlenmeye aday olan er­kek ve kadının birbirleri hakkında fikir sahibi olmak ve fiziki olarak da uyuşup uyuşamaya­caklarını anlamak için yaptıkları ilk görüşme­dir. Evlilik görüşmesi, evliliğin ilk ve en önemli adımıdır. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sel­lem de evlenmeden önce özellikle erkeğin ev­leneceği kadını görmesini tavsiye etmiştir. Bu tavsiye, tarafların kalplerinin birbirlerine ısın­masını sağlamak ve ileride doğabilecek prob­lemleri önlemek içindir.

Asr-ı Saadette ashaptan Mugîre b. Şu’be bir kadınla evlenmek istiyordu. Hz. Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem ona: “Git ve onu gör. Çünkü görmek, birbirine ısınmanız için daha iyi­dir”¹ buyurdu.

Yine Allah’ın Elçisi, Ensar kadınlarından bi­riyle evlenmek isteyen bir sahabiye: “Git ve ona bak, zira Ensar kadınlarının gözlerinde bazı göz kusurları bulunabilir”² demiştir.

Câbir b. Abdullah’ın naklettiği bir hadiste şöyle buyurulur: “Sizden biriniz bir kadınla ev­lenmek istediği zaman, onun evlenmesini teşvik edecek niteliklerine bakabilirse baksın.”³

Bu ve benzeri hadisler ışığında İslam hu­kukçuları evlenmek isteyenlerin, isteyecekleri kız veya kadını önceden görmelerinin ‘mendup’ veya ‘müstehap’ olduğunu ifade etmişlerdir.⁴ Elbette kadının da evleneceği erkeği görmesi önemlidir. Hadislerde özellikle kadınların gö­rülmesinin üzerinde durulması, kadınları te­settürlerinden ötürü dışarda görmek mümkün olmadığındandır. Kadınlar ise erkekleri çok daha kolay bir şekilde görebilirler.

NASIL BİR ORTAMDA GÖRÜŞMEK GEREKİR?

Bu görüşmenin sessiz, sakin ve tarafların kendilerini rahat hissedecekleri bir ev orta­mında yapılması en uygun olanıdır. Kadın ve erkeğin bulunduğu odada yalnız kalmaları caiz olmadığı için yanlarında üçüncü bir kişinin daha bulunması gerekir. Üçüncü kişi buluna­mayacaksa kapının açık kalması ve evde biri­lerinin bulunması şartı ile kadın ve erkeğin bir odada yalnız görüşmesi de caiz olur. Nitekim Efendimiz Sallallahu Aleyhi ve Sellem: “Sizden kim Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsa, yanın­da mahremi olmayan bir kadınla baş başa kal­masın. Zira bunu yaparsa üçüncüleri şeytan ola­caktır”⁵ buyurmaktadır.

Son dönemlerde gençlerin kafe, AVM gibi kalabalık ortamda tanışmayı tercih ettikleri görülmektedir. Bu durum fıkhen caiz olmakla birlikte dışarıdan bakan insanların onları evli zannetmesi ya da evli olmadıklarını bilen kim­selerle karşılaşılması halinde insanların kal­binde flört ediyormuş gibi bir zan oluşturması­na mahal bırakması yani fitneye sebep olması açısından uygun görülmemiştir.

EVLİLİK GÖRÜŞMESİNDE NASIL GİYİNİLİR? ERKEK KADINI NE KADAR GÖREBİLİR?

Âlimlerimizin çoğunluğuna göre, erkek ev­lenmek istediği kadının yalnız yüz ve ellerine bakabilir. Çünkü yüz ve ellerin görülmesi kadı­nın güzelliğini ve bedeninin arzu edilene uygun olup olmadığını anlamak için yeterlidir. Ebu Hanife evlenilecek kadının ayaklarını da bakı­labilecek yerler kapsamında saymıştır.⁶

Görüşme esnasında kadın dış tesettür kı­yafetini çıkarmalı, üzerine çok dar olmayan ve içini göstermeyen orta halli bir kıyafet giyme­lidir. Çünkü çok bol bir dış tesettür ile kadın hakkında fikir sahibi olmak zor olacaktır. Bu görüşmede kadının takı takması, güzel renkli bir başörtüsü tercih etmesi caizdir ancak mak­yaj yapması caiz değildir. Çünkü makyaj karşı tarafı yanıltabilmektedir.

GÖRÜŞMEDEN ÖNCE ADAYLARIN BİRBİRLERİNİN FOTOĞRAFLARINA BAKMASI CAİZ MİDİR?

Evlenecek adayların birbirlerinin fotoğrafla­rına bakmaları her iki taraf için de caizdir. Fo­toğrafın karşı tarafa doğrudan gönderilmemesi ve karşı tarafta kayıtlı kalmaması gerekir, ancak gösterilip fikri alınabilir. Bir de kadının fotoğraf­ta en azından görüşmede giyinmesi uygun olan şekilde bir tesettürünün olması gerekir.

Peki, Fotoğrafı Göstermek İçin Fotoğrafın Sahibinden İzin Alınması Gerekir Mi?

Erkek için buna gerek yoktur zaten erkek her türlü görülmektedir. Genel kanaate göre kadının haberi olmadan da fotoğrafı gösterile­bilir. Hatta Şafiîlere göre, evlenmeyi düşündü­ğü kıza bakmanın, kızın ve ailesinin haberi ol­maksızın yapılması gerekir. Aksi durumda, kız tercih edilmezse ailesi incinmiş olur. Buradan yola çıkılarak kadının haberi olmadan fotoğrafı evlenmek üzere aday olan erkeğe gösterilebilir, denilmektedir.

BİRDEN FAZLA GÖRÜŞME YAPILABİLİR Mİ?

Normal şartlar altında görüşme bir kez yapılmalıdır. Bunu çok defa tekrarlamak artık sınırları aşmak olarak nitelendirilmiştir. Ancak herhangi bir sebeple ilk görüşmenin sağlıklı geçmemesi veya tarafların daha evvel sormadıkları bazı sorularının olması gibi durumlarda ikinci bir görüşmenin yapılması veya telefon görüşmesi yapılması caizdir.

Son olarak şu hususu belirtelim: Evlilik gö­rüşmesi caiz ve sünnet olduğu halde şahısların hiç kimsenin haberi olmadan sosyal medyadan tanışıp, yazışarak evlilik kararı almaları caiz de­ğildir. Bu şekilde başlayan diyaloglar kişiyi zi­naya yaklaştıracağından böyle bir yöntem caiz görülemez.

Allah Azze ve Celle Kur’an-ı Kerim’de “Zina etmeyin” değil “Zinaya yaklaşmayın”⁷ buyurarak zinaya sevk edecek yolların da önünün kesil­mesini emretmiştir. Bu şekilde tanışmaların sonu flörte gidecek; böyle bir başlangıç yapıl­dığı takdirde daha ilk adımda Allah’ın rahme­tinden mahrum kalınmış olacak ve böyle bir aileden tertemiz nesillerin yetişmesi mümkün olamayacaktır.

Üstad Bediüzzaman’ın dediği gibi “Helal dairesi geniştir, keyfe kâfi gelir.” Evlilik öncesi yapılacak görüşme ve eş olacak kimselerin ta­nışması, helal dairesi içinde Allah’ın müsaade ettiği kadarı ile gerçekleştirilebilir. Çünkü evli­lik, İslam Medeniyetinde en önemli müessese olan ailenin kurulmasının ilk adımıdır ve bu adım Allah’ın rızasına uygun olmayacak şekil­de atılmamalıdır.

Unutulmamalıdır ki; Allah’ın rızasının ka­zanılacağı ve huzurlu bir hayat yaşanılacak ev; temeli takva ile atılmış, duvarları ibadetle yükseltilmiş, çatısı Allah yolunda mücadele ile döşenmiş bir evdir. Yolun başında rıza-i ilahiye aykırı atılan her adım dünya hayatındaki huzu­rumuzu götürmekle kalmayacak ahiretimizin de mahvolmasına sebep olacaktır.

Evlilik görüşmesinde hangi konular konu­şulmalı, nasıl karar verilmeli, eş seçiminde ne­lere dikkat etmeli ve benzeri soruların cevabı gelecek sayıda ele alınacaktır. Bir sonraki sayıda görüşmek temennisiyle Allah’a emanet olunuz.

1. Müslim, Nikâh, 74,75; Tirmizi, Nikâh, 5; İbn Mace, Nikâh, 9; Darimî, Nikâh, 5; A. b. Hanbel, IV,245,246.
2. Müslim, “Nikâh”, 12
3. Ebu Davud, "Nikâh", 18; Tirmizi, "Nikâh", 5; Ahmed b. Hanbel, Müsned, III, 334, 360
4. İbn Rüşd, Bidâyetü'l-Müctehid, II, 3; Görgülü, a.g.e., s. 24. Müstehap kavra­mı mendup kavramının bir alt kavramı olup aynı anlamı taşımaktadır.
5. Buhari, Nikâh: 111
6. Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı, cilt: 9, syf:23
7. İsra, 32