Hac ve Kurbana Dair Fıkhî Hükümler

İslam’ın 5 esasından biri de Hac’dır ve Hicretin 9’uncu yılında farz kılınmıştır. Haccın farz oluşu; Kitap, Sünnet ve İcma ile sabittir. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

“Gitmeye gücü yetenlerin Kâbe’yi ziyaret etmesi (haccetmesi), Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır.”¹

Peygamberimiz ise şöyle buyurmuştur: “İslam 5 esas üzerine kurulmuştur: Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Rasulü olduğuna şahitlik etmek, namaz kılmak, zekât vermek, Kâbe’yi tavaf etmek ve Ramazan orucunu tutmaktır.”²

                HACCIN FARZ OLMASININ ŞARTLARI

1. Müslüman olmak
2. Akıllı olmak
3. Hür olmak
4. Ergenlik çağına girmiş olmak
5. Haccın farz olduğunu bilmek
6. Asli ihtiyaçlarından başka Hacca gidip dönünceye kadar bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinin geçimlerini sağlayacak servete sahip olmak
7. Hac yolculuğu için vasıta ve yol masraflarını karşılayacak parası olmak
8. Haccı yapabilecek zamana yetişmiş olmak

                HACCIN EDASININ ŞARTLARI

1. Sağlıklı olmak
2. Hapiste olmak gibi hacca gitmesine bir engel bulunmamak
3. Yol güvenliğinin olması
4. Kadının yanında kocası veya evlenmesi caiz olmayan bir mahreminin bulunması
5. Kocası ölmüş veya boşanmış bir kadının iddet süresinin bitmiş olması.

        HACCIN FARZLARI

        Haccın farzları, birisi şart ikisi rükün olmak üzere üçtür. Bunlar:

1. Arafatta Vakfe Yapmak

                Vakfe; “bir yerde kısa da olsa durmak” demektir. Haccın en önemli rüknü Arafat vakfesidir. Peygamberimiz; “Hac Arafat’tan ibarettir” buyurmuştur.

1. Arafat Vakfesinin Yeri

        Arafat bölgesinin “Urene Vadisi Hariç” her yerinde vakfe yapılır.

1. Arafat Vakfesinin Zamanı

                 Arefe günü zeval vaktinden bayramın birinci günü fecr-i sâdık yani tan yerinin ağarma anına kadardır.

2. Kâbe’yi Tavaf Etmek

                Tavaf Çeşitleri

1. Kudûm tavafı: Mekke’ye geliş tavafı demektir.
2. Ziyaret tavafı: Haccın iki rüknünden biri olan farz tavaf budur, bu tavaf yapılmadıkça Hac tamam olmaz.
3. Veda tavafı: Âfakiler için Haccın son görevidir. Hacdan sonra ülkelerine dönecek hacıların Mekke’den ayrılmadan veda tavafı yapmaları vaciptir. Buna “Sader Tavafı” da denir.

                Tavafın Vacipleri

1. Abdestli olmak
2. Setr-i avret
3. Tavaf esnasında Kâbe’yi sol tarafına alarak yürümek
4. Tavafı hatimin dışında dolaşarak yapmak
5. Ziyaret, umre ve veda tavaflarını yedi şavta tamamlamak
6. Tavafı, mazereti yoksa yürüyerek tamamlamak
7. Tavaf namazı kılmak.

3. İhrama Girmek

                İhram

                İhramın iki rüknü vardır:

1. Niyet: Yapmak istenilen Hac veya umreyi kalben tayin etmektir. Bunu dil ile söylemek müstehaptır.
2. Telbiye: “Lebbeyk Allâhümme lebbeyk, lebbeyke lâ şerîke leke lebbeyk,innel hamde venni’mete leke vel mülk,lâ şerîke lek” demektir.

        İhramın Vacipleri

1. Mikatı ihramsız geçmemek
2. İhram yasaklarından sakınmak

                Ayrıca yapılış şekli yönünden Hac; İfrâd, Temettu ve Kırân Haccı olmak üzere ikiye ayrılır:

1. İfrâd Haccı: Umre’ye niyet edilmeden, yalnız Hac için niyet edilip umresiz yapılan Hacdır.
2. Temettu Haccı: Hac süresi içinde ihrama giren kimsenin, önce umreye niyet edip, umrenin özel ziyaretlerini yaptıktan sonra ihramdan çıkması ve Hac cın özel günlerinde tekrar ihrama girerek Hac ibadetini yapmasıdır.
3. Kırân Haccı: Hac süresi içinde, hem umreye hem de Hacca niyet edip ihrâma giren kimsenin, umre ziyaretini yaptıktan sonra ihramdan çıkmadan, aynı ihrâm ile haccetmesidir.

HACCIN VACİPLERİ

1. Sa’y etmek

Sa’yın Vacipleri

1. Sa’yı dört şavttan sonra yedi şavta tamamlamak
2. Sa’yı yürüyerek yapmak
3. Şeytan taşlamak

                KURBAN

                Kurban Nedir?

                Kurban; “ibadet niyeti ile belirli vakitte, belirli nitelikleri taşıyan hayvanı kesmektir.”

                Kurbanın Hükmü

                Kurban, İmam-ı Âzam Ebu Hanife’ye göre vaciptir. Delili ise, “Rabbin için namaz kıl, kurban kes”  ayetidir.

                Kurban Kesmenin Farz Olmasının Şartları

1. Müslüman olmak
2. Akıllı olmak
3. Ergenlik çağına gelmiş bulunmak
4. Hür olmak
5. Mukim olmak
6. Nisap miktarı mal veya paraya sahip olmak

                Kurbanın Nisabı

                Kurbanın nisabı, kişinin temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 20 miskal (yani 80.18 gr) altın veya bunun değerinde para ya da eşyaya sahip olmaktır. Bu nisaba sahip olan kimseye Kurban Bayramı’ndan kurban kesmek vacip olur.

                Kurban Edilecek Hayvanlar

                Kurban; koyun, keçi, sığır, manda ve deveden olur. Bunlardan devenin 5, sığır ile mandanın 2, koyun ile keçinin bir yaşını doldurmuş olması gerekir. Ancak koyun 6 ayı tamamladığı halde, bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olursa bu da kurban edilebilir. Keçinin ise mutlaka yaşını doldurması lazımdır. Bu hayvanların dışında hiçbir hayvanın kurban edilmesi sahih olmaz.