Eserin müellifi İmam Nevevî (ö. 676/1277), Şafii mezhebinin önde gelen âlimlerinden biridir. Fıkıh, Hadis ve Zühd alanlarında ortaya koyduğu eserlerle tanınır. İmam Nevevî tarafından derlenen Riyâzü’s-Salihin eserinin tam adı, “Riyâzü’s-Salihin Min Hadisi Seyyidi’l-Mürselîn” dir.
Türkçeye “Salihlerin Bahçeleri” olarak çevrilen bu güzide eser, ferdin ve cemiyetin ihtiyaçlarına, İslam’ın iki ana kaynağı ışığında çözüm üretme yollarını anlatması açısından âlimler, yöneticiler ve halk için bir rehber niteliğindedir. Yüzyıllardır İslam dünyasında büyük ilgi görmüş aynı zamanda güvenilirlik ve kapsayıcılığıyla öne çıkan hadis kitaplarından biri olmuştur.
Kitapta Hangi Konular Yer Alıyor?
Riyâzü’s-Salihin, on sekiz bölüm, dört yüze yakın bab ve bin dokuz yüz civarında hadisten meydana gelmektedir. Eserdeki hadisler, itikattan ahlaka, ibadetlerden sosyal ilişkilere kadar Müslümanın hayatının her alanına temas eder.
· İhlas ve niyet
· Tevbe ve istiğfar
· Sabır, şükür, kanaat
· Aile ve komşuluk ilişkileri
· Zikir ve dua
· Cihat, infak ve toplumsal sorumluluklar
· Adalet, emanet, doğruluk gibi ahlaki değerler gibi başlıklar altında toplanan bölümler, okuyucuya hem bilgi hem de amel açısından yön gösterir
İmam Nevevî, yalnızca hadisleri toplamamış, her bölümün başına ilgili ayetleri yerleştirerek Kur’an ve Sünnet bütünlüğünü vurgulamıştır.
Hadis Seçiminde Ölçü ve Kaynaklar
İmam Nevevî, eserde sahihliğe büyük ehemmiyet göstermiş, hassaten Sahih-i Buhari ve Sahih-i Müslim gibi muteber kaynaklardan hadisler aktarmaya özen göstermiştir. Eserdeki hadislerin büyük çoğunluğu sahih olup müellifin amacı tartışmalı rivayetlerden çok, ahlaki ve pratik öğretileri öne çıkaran sahih metinleri ön planda tutmaktır.
Literatürdeki Yeri ve Kullanımı
Riyâzü’s-Salihin hem ilmî çevrelerde hem de halk arasında yaygın şekilde kullanılan bir eserdir. Medreselerde, ilahiyat fakültelerinde ve cami ders halkalarında sıklıkla okutulan bu kitap, aynı zamanda hutbelerde ve vaazlarda da başvurulan bir kaynak konumundadır.
Sade dili, konulara göre tasnif edilmiş yapısı ve doğrudan hayatla ilişkilendirilebilecek hadisleri sayesinde ilmî bakımdan güçlü bir işlevselliğe sahiptir. Bugün Müslüman bir birey için Riyâzü’s-Salihin, sadece bir hadis derlemesi değil, aynı zamanda ahlaki inşa ve nebevî ölçülerin içselleştirilmesi için anlaşılır ve ulaşılabilir yalın bir kaynaktır. Modern çağın bilgi dağınıklığı içinde, ölçüyü Kur’an ve Sünnette arayanlar için güvenilir ve sistemli bir başvuru eseridir.
Neden Okunmalı?
Riyâzü’s-Salihin, herhangi bir akademik ön bilgiye ihtiyaç duymadan okunabilecek bir eserdir. Bu yönüyle hem ilim yolunda ilerleyenler için temel bir kaynak hem de bir Müslüman için yol gösterici bir eserdir. Özellikle günümüzde dinî bilgilerin parçalı veya bağlamından kopuk şekilde sunulduğu ortamda, bu eser, Peygamberimiz Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in örnekliğini doğrudan ve güvenilir bir yolla aktarmaktadır.
Ayrıca düzenli okuma alışkanlığı edinmek isteyenler için de ideal bir eserdir. Bölümler halinde ilerlemesi, her gün az bir bölümün bile okunarak içselleştirilmesine imkân tanır. Aile içinde veya arkadaş çevresinde yapılacak birlikte okuma ve müzakereler için de uygundur.
1. TDV İslam Ansiklopedisi “Riyâzü’s-Salihin” maddesinden yararlanarak hazırlanmıştır.
